Voorzetsel of bijwoord: über eine Stunde
Gisteren kreeg ik een mail met een vraag over de Duitse grammatica.
De Nederlandse student schreef:
Een keuzevoorzetsel?
Ik heb een vraag over Keuzevoorzetsels.
Het gaat om de Duitse uitdrukking über eine Stunde. Met über als 3de of 4de naamval woord kan je niet echt vragen wo of wohin maar alleen wanneer, toch? Deze zin staat in de 4de naamval alleen snap ik niet waarom. Omdat Stunde vrouwelijk is dacht ik dat het ‘einer Stunde’ zou worden.
Kunt u mij hierbij helpen?
Alvast bedankt.
Dus…?
Ken jij de Duitse keuzevoorzetsels en de regels erbij? Heel goed! Hier gaat het echter om een bijwoord. Dus mijn antwoord en uitleg klinkt zo:
Géén keuzevoorzetsel maar een bijwoord
Wat een goede vraag! Dit is een gemene uitdrukking.
Het woord über is hier helemaal geen voorzetsel. In de betekenis van ‘meer dan’ is über een bijwoord. Een bijwoord of adverbium bepaalt NIET de naamval. Bijwoorden ken je misschien beter uit het Engels; ze eindigen daar vaak op -ly (slowly, immediately); in het Duits en Nederlands kan je ook alle bijvoeglijk naamwoorden als bijwoorden gebruiken (Hij loopt langzaam. Sie spricht langsam.)
De naamval bepalen
Hoe kom je dan alsnog bij de naamval van Stunde? De rest van de zin moet dat regelen. Meestal staat er een werkwoord of voorzetsel dat de complete uitdrukking über eine Stunde bepaalt. Qua grammatica maakt het trouwens niet uit of er slechts eine Stunde (een uur) staat of über eine Stunde (meer dan een uur).
Voorbeeld 1
Stel jouw zin heet: Das dauert über eine Stunde. Het werkwoord dauern krijgt een vierde naamval.
(Deze herken je beter in Das dauert über einen Tag omdat Tag mannelijk is en dus een gemarkeerde vierde naamval heeft.)
Voorbeeld 2
Stel jouw zin heet: Es geht um die Dauer von über einer Stunde. Hier bepaalt het voorzetsel von dat er een derde naamval moet volgen.
(Het bijwoord über kan je achterwege laten wanneer het gaat om de keuze van de naamval. Het zou dus ook zijn Es geht um die Dauer von einer Stunde.)
over een uur ≠ über eine Stunde
Iets heel anders: De woordjes ‘over’ en über zijn (ook) valse vrienden.
De Nederlandse uitdrukking ‘over een uur’ heet in het Duits in einer Stunde.
Hier is in wel een keuzevoorzetsel. Wanneer het gaat over tijd (of plaats), worden deze altijd gevolgd door een derde naamval.
Reactie graag!
Ik heb nog geen reactie gehad van de student met deze vraag. Hopelijk heb ik hem niet te zeer in de war gebracht. Begrijp jíj mijn uitleg?
Meer weten?
Lees meer over keuzevoorzetsels.
Weet je alles over het voorzetsel ‘voor’? Wanneer is het ‘für’ of ‘vor’ in het Duits?
Of lees meer over valse vrienden.
Ik heb nog geen enkel blogpost geschreven over bijwoorden in het Duits. Wat voor vragen heb jij over bijwoorden?
Meer info, training en advies
Maria Stratemeier
info@MariaStratemeier.com
Zakelijk Duits – handeln auf deutsch
